Нийтлэлч А.Алтанбаяр

Мэлмэртэл сайхан уйлмаар ... Өнөөдөр "Солиот эх" МУСК-г Тэнгис кино театрт үзлээ. Уг нь нээлтэн дээр нь жүжигчидтэй хамт үзэх санаатай байсан юм. Гэтэл 10 гаруй хоногийн дараа Корпрэйтэд хийнэ гэх юм, тэвчилгүй үзчихлээ. Энэхүү киноны зохиолыг Ванг Хэ Жигийн Солиот эх өгүүллэгээс сэдэвлэсэн юм. Кино бол тэр чигтээ л өгүүллэгийн үйл явдлыг, монголыг манжийн дарангуйлалд байх үеэс гарах хүртэлх цаг хугацааг хослуулсан байна. Кино эхлэхээс дуусах хүртэл гавьяат жүжигчин И.Одончимэг гуайг тэврээд мэлмэртэл уйлмаар. Хүний амьдрал яасан ч зовлонтой юм билээ дээ. Театрын гэрэл унтармагц киноны дүрс нь "Зүрхний хилэн" кинотой төстэй харагдана. Бид олон киноноос энэ цаг хугацааны хүмүүсийн дайтаж буйг, тусгаар тогтнож буйг хардаг бол "Солиот Эх" кинонд  19-р зууны юу ч үгүй ядуу хүмүүсийг харж болно. Дан эсгий гэр, хоногийн хоолоо яая даа гэсэн өрх, нуруун дээрээ гэрийнхээ хамаг зовлонг үүрсэн зовлонт залууг бид нэг цаг 40 минутын турш үзэж болно. Мөн мон...

Эх орон тогтнох, эрх чөлөө бий болох үндэс нь магадгүй шашин шүтлэг байж болох юм. Улс орон бүрийн түүхийн гол гэрч, соёл иргэншлийн нэг хэсэг нь мэдээж шашин. Өнөөдөр Монголд амьдарч буй залуусаас өөрсдийнх нь шашны талаар асуувал өөрсдийгөө ихэнх нь атист буюу шашингүй үзэлтэй гэж хэлнэ. Гэхдээ хүнд ямар нэгэн итгэл үнэмшил байдаг. Ойр дотны хүний бие нь муудахад сүмд залбирах, ганданд ном уншуулах эсвэл бурханд ямар нэгэн байдлаар өөрийн сэтгэлээ уудалж, сүсэглэдэг нь үнэн. Дэлхий ертөнц төдийгүй Монголд шашны талаар хүмүүс хоорондоо ярилцахад түүнээс баяр баясал, сайхан энерги бус хэрүүл тэмцэл үүсдэг нь бас гайхууштай. Би шашны талаар сайн мэдэхгүй ч өнөөдөр монголд шашны урсгалууд дэлгэрч, хүн бүр өөрсдийн үнэт зүйлс, итгэл үнэмшлийг сонгож байгааг харж байна. Хэн нэгний итгэл үнэмшилд халдах гэж энэхүү нийтлэлээ бичихийг хүссэнгүй. Гайхсан зүйлсээ л тодруулах гэсэн юм. Энэ удаад Буддын болон Христийн шашныг сонгон бичлээ. Миний эцэг, эх түүний төрөл төрөгсөд бүгд буддын...

Би хөгжлийн бэрхшээлтэй залуу хүн. Би ойр орчны гэрлийг мэдэрдэггүй сохор, бусдын талархал, шүүмжлэлийг сонсож чаддаггүй дүлий, хүссэн газраараа аялж хүрэх ёстой оргилдоо тэргэнцэртэйгээ уруудах бус удаанаар өөд мацах залуу хүн.  Тийм ээ би хөгжлийн бэрхшээлтэй залуу хүн. Би уул уулсын хооронд салхинд халхавчтай өвсөөр бүрхэгдсэн гүн хөндийнүүдийн өвс нь өдгөө Монголын бүх малаас хэдэн арван хувь малуудыг тэжээж гүйцэх, гол горхи рашаанууд нь үлэмж ихээр хүн малыг ундаалж чадахуйц тийм л баян нутагт амьдрах би Монгол хүн. Надад том зорилго бий, бас мөрөөдөл бий. Амьдралын анхны илтгэлээ энэхүү индэр дээрээс манлайллын бус өөрийн түүхийг ярьж амьдралын алхам бүр боломж байгааг хэлэх гэсэн юм. Би ирээдүйд хайр аа гэж дуудах ханьтай, аав аа гэж дуудах хүүтэй, бас охинтой болно. Монгол улсын иргэн, хөгжлийн бэрхшээлтэй Алтанхуягийн Алтанбаяр миний бие өөрөө аав болох бэлтгэлээ таван жилийн өмнөөс л бэлтгэсэн гэхэд болно. Энэ бол бусдын төлөөх хайр юм. 13-хан настайдаа “Хү...

Өнөөгийн нийгэмд хамгийн тулгамдсан асуудал юу вэ? гэвэл би “Бидний эрүүл мэнд” л гэж хэлэх байх. Ялангуяа хүүхдийн эрүүл мэнд. Бидний дүү нар эрүүл төрөхийн тулд авилгалын хэрэгт холбогдож байна. Миний эгч гурван жилийн өмнө төрж, би дүүтэй болсон. Эрүүл төрөхийн тулд эмч нарт гарын бэлэг, бэлэн мөнгө өгсөн. Миний эгчтэй адил эрүүл төрөхийн тулд эмч нарт хандив ч гэх үү, гарын бэлэг ч гэх үү, авилгалын шинжтэй зүйлийг ээж нар одоог хүртэл өгсөөр л байдаг. Хэрэв өгөхгүй бол төрөхийн хүндрэл үүснэ хэмээн айж байгаа нь эрүүл мэндийн салбар ямар аюултай байгааг харуулж байна. Энэ жил манай дүү 3 настай бөгөөд цэцэрлэгт сурдаг. Миний дүү болоод миний гэр бүл жил бүр ханиадаар өвчилдөг. Гэхдээ үүнийг хүн бүр байдаг л зүйл мэт харсаар байгаад би айж байна. Эмнэлэгт очиход хүчтэй антибиотик буюу ханиадны эмийг хүн бүрт бичиж өгнө. Гэхдээ энэ эмнээс хэдэн жилийн өмнө надад харшил өгч эмнэлэгт хэвтэж байсан юм. Одоо хурц амттай хоол, хурц үнэр болон амокцлины найрлагатай бүх эмнээс хүнд ...

        If someone asks me what I want to do for the future, I would say “I want to do whatever it takes to make all the human beings healthy”. I am not a doctor, but my plan is to make sure I do the necessary things to make the children environment both safe and healthy. It seems that our next generation that will supersede us might always be connected with bribery and other miserable stuff to be healthy or to give birth to their children. My sister gave birth to her child, and I became an uncle.  My sister gave presents, cash and other bribery-related stuff to the doctors and the midwives just to make sure the labor goes as planned. And according to my observation, pregnant women always give presents, cash, and other stuff that could be considered bribery to the midwives and doctors just to have a healthy, safe labor. The situation we have here shows us how corrupted and messed up the health administration is. Pregnant women believe that they might have a d...

           Өнөөдөр 7 дугаар сарын 16-ны өдөр. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд чиглэгдсэн Бид чадна-Сайн дурын хөтөлбөрийн хүрээнд манай багийн гишүүд нэг өдрийг өөрсдөө Хөгжлийн Бэрхшээлтэй Иргэн болж өнгөрүүлсэн юм. Сонсголын, харааны, тулгуур хөдөлгөөний бэрхшээлтэй болж их дэлгүүр, кино театр, банк, номын дэлгүүр гэх мэт хүний өдөр бүрийн хэрэгцээт шаардлагатай газруудыг төлөвлөсөн байлаа.           Бидний эхний алхам Үндэсний Статистикийн хорооноос тоон мэдээ авах байсан юм. Монгол улсад 2016 оны байдлаар нийт 100,993 иргэн байна хэмээн мэдээллэсэн ч тэдгээрийг бэрхшээл бүрээр ангилаагүй байсан нь бидэнд дутмаг санагдлаа.             Түүний дараа бид “Түгээмэл Хөгжил” ТББ-аас тэргэнцэр хүсэн авч ажлаа эхэлсэн юм. Автобусны буудал хүртэл ердөө 200-300 метр зайтай л байв. Гэхдээ тэргэнцрээр тэрхүү шороон замаар явах, замд маш олон өндөр довжоо таарах нь тэргэнцэртэй явсан надад там м...

“Чин үнэн сэтгэлээсээ хүсч, ухаангүй сонирхон уншаад  хязгааргүй их баярлах шиг сайхан юм хаа байх вэ.  Гэвч хамгийн чухал нь яах гэж гэдэгт оршино.  Хамгаас эрхэм нь зорилго. Зорилгогүй уншина гэдэг бол  булаг шанд, шалбааг балчигийг ялгахгүй амсахаас юуны өөр гэж.” Төрийн соёрхолт зохиолч Дарма Батбаяр  “Тархи цэнэглэгч” номын клуб 2014 онд н. Идэрболд гэх залуу онлайн ертөнцөд уншсан номоо танилцуулах, бусадтай хуваалцах үүднээс “Тархи цэнэглэгч” нэртэй фейсбүүк группыг нээж залуустай хамтран ажиллахаар болсон байдаг. Үүсгэн байгуулах санаачлага гарсны дараах үргэлжлүүлэх хүч нь уншигч, админууд байсан гэдэг. Анх хүн бүр өөрсдийн уншсан дуртай номоо ярилцаж тавуулаа, арвуулаа бүр заримдаа 2-уулаа ч уулзах тохиолдол гарч байжээ. Одоогийн нэг удаагийн уулзалтанд хамгийн багадаа 50 уншигч ирдэг болсон байна.   Энэ удаагийн “Номтой яриа” цуврал ярилцлагаар “Тархи цэнэглэгч” номын клубыг танилцуулж байна.   Залуучууд яагаад ном у...

Ном унших нь өөрөө соёл.  Тэгэхээр соёлтой хүн ном уншдаг уу? Соёлтой болохын тулд ном уншдаг юм уу? гэсэн асуулт гарах байх. Соёлын талаарх олон ойлголт байх ч энгийнээр бол өөртөө цаг гаргаж, өөрийгөө болон бусдыг хүндэтгэн хайрлах явдал. Тиймээс ном унших нь өөрийн тархи төдийгүй бусад бүхий л эрхтэн тогтолцоогоо хайрлаж буй хэрэг.    Ном бол бидний өдөр тутмын хэрэглээ.   Ном уншдаг хүн гэж хэн бэ? Бид өөрсдийн хоолоо зохицуулж иддэг. Тэгвэл тархиа цэнэглэхэд анхаарч чадаж байна уу? Та ном уншихгүйгээр болоод л байна уу? Та өдөрт хоол идэхгүй бол өлсөнө. Бидний тархи бас өлсдөг болов уу?  Зуны амралт үргэлжилж байгаатай холбогдуулан номын клубууд, номын дэлгүүрүүдийн талаар мэдээлэл олгож ямар номыг хэдэн настай хүүхэд  уншвал зохих талаар болон ном уншдаг хүмүүс, номтой амьдралаа холбосон эрхмүүдтэй уулзан цуврал ярилцлагыг хүргэхээр боллоо. . Өмнө нь 2 ч удаагийн "Номтой яриа"-г хүргэж байсан нийтлэлч миний бие энэ удаагийн ярилцлагаа...

Юун түрүүнд хүүхдийн баярын мэндийг бүх хүмүүст хүргэе.  Жил бүрийн 6 сарын нэгэн болохоор л хүүхдүүд төдийгүй томчууд догдолдог. Яаж баярлах вэ? гэхээсээ илүү хэн надаа ямар бэлэг өгөх бол гэсэн хүлээцтэй байдаг. Бэлэг гэдэг жижиг ч бай том ч бай хүүхдүүдэд ижил сэтгэл хөдлөл, баяр баясал авчирдгийг томчууд мэддэг болов уу? Хүүхдийн баяр болж буйтай холбогдуулан өөрийн дурсамжийг хуваалцахыг хичээлээ. Хүүхэд байх үеийн хүүхдийн баярын бэлэг   Би багадаа нээх гоё гялгар уутанд боосон чихэр печень, ундаатай бэлэг авахыг хүсдэг байж билээ. Гэхдээ хүүхэд байхад минь гэрийнхэн маань тийм бэлэг өгөөгүй юм. Аав, ээж маань дандаа шинэ хувцас авч өгдөг байсан. Шинэ хувцас гэдэг нь маш сайхан шугам гаргаж индүүдсэн подуволк, шоорт, малгай, сандаал байдаг байсан. Шинэ хувцас гэдэг надад маш том бэлэг. Яагаад гэвэл шинэ хувцсыг зөвхөн 9 сарын 1 эхлэхээс долоо хоногийн өмнө л авдаг байсан санагдаж байна.  Заримдаа хамаатны ах, эгч нар зайрмаг өгөхөд магнай хагартлаа баяр...

     Музей бол өнгөрснийг өнөөдөртэй холбох археологи, антропологи, түүх, соёл гээд бүгдийг нэг доор агуулдаг үнэт эрдэнэс. Тиймээс миний бие үнэт өвийн дээд номын музейг сонгон үзсэн юм.      Энэхүү музей нь төв номын сангийн 2 давхарт “Үнэт ховор номын музей” нэртэйгээр байрладаг. Музей ч гэлтгүй “Төв номын сан” маань надад музей шиг санагдсан юм. Музейг үзэхэд хүн бүрт нээлттэй бөгөөд монгол хүн 1000 төгрөгөөр, гадаад хүн гурван ам доллараар нэвтрэн ордог. Даваа-Баасан гарагт өглөөний 9 цагаас оройны 6 цаг хүртэл ажиллаж бямба, ням гарагт амардаг юм.      Номын өргөө рүү ороход анхны номонд зориулагдсан “Данжуурын гэрэлт хөшөө” байрладаг. Судар бичгийн хүрээлэнгийн анхны дарга Жамьян гүн “Монголын шунхан Данжуур”-ыг Монголд үүрд хадгалах 9 зүйл бүхий гэрээг 1924 онд байгуулж 1925 онд Монгол улсын нийслэлд анх Данжуурын 226 ботийг авчирсанд дурсган 1929 онд чулуун хөшөөнд гэрээний үгийг сийлэн бичсэн түүхтэй. Боржин чулуугаар урлаж, суури...

Номтой өглөө клубын уншигч А. Эрдэнэтуяа Энэ удаагийн ярилцлагаар "Номтой өглөө" клубын уншигч А. Эрдэнэтуяаг оролцууллаа. Ном уншина гэдэг өөрт хамгийн их цаг завыг зарцуулж буй нэг зүйл. Яаж ч ядарч байсан, яаж ч залхуу хүрч байсан зүгээр л  өөрт сонирхолтой санагдсан номоо бариад унш. Нийтлэлч миний бие ном уншдаг хүмүүстэй ярилцсаныхаа дараа түүний уншсан номыг уншмаар санагдах юм. Танд ч бас тэгэж санагдана гэдэгт итгэлтэй байна. Хавар болоод ч тэр үү? гэгэлзэж байгаа биз дээ. Агуу их хайр, амьдралын үнэ цэнийг мэдрэхийг хүсвэл зүгээр л уншаад бай.   Сайн байна уу? Манай блог уншигчдад өөрийгөө танилцуулна уу? Сайн байна уу? Намайг Эрдэнэтуяа гэдэг. Чөлөөт цагаараа ном унших дуртай. Номтой өглөө клубын гишүүн. Хаа явсан газраа ном авч яваад унших дуртай. Сошиал ертөнц хөгжсөнөөс болоод ном унших хүн цөөрсөн санагддаг. Ном бус утас барьсан хүмүүс их болсон харагддаг. Утаснасаа салаад номтой нөхөрлөөсэй л гэж хүсдэг. Хэзээнээс ном уншиж эхэлсэн бэ? Манай ө...

"Номтой өглөө" клубын уншигч Н. Ичинхорлоо  Блог уншигч та бүхэндээ хаврын сайхан өдрийн мэнд хүргэхийн ялдамд шинэхэн ярилцлагаа хүргэж байгаадаа баяртай байна. Залуучуудыг ном уншдаггүй залхуу хойрго гэж их зэмлэж шүүмжилдэг байсан үе ард үлджээ. Ном унших дуртай залуус нэгдэж нэг зорилгын дор хамтран мэдээлэл солилцож ном хэлэлцэж нэг нэгэндээ санал болгож унших сэдэл төрүүлсэн үйл ажиллагаа уулзалтууд олширсон байна. Би нэг удаа сонирхоод “Номтой өглөө” клубийн уулзалтад очсон юм. Уншигч та ном унших дуртай юу магадгүй яаж ямар ном унших бас тэгээд ном унших нь яг юунд хэрэгтэй бол мөн хэзээ хаана юунаас эхэлж унших уу гэсэн олон асуултууд  байдаг бол дараах ярилцлагыг уншаарай. Сайн байна уу? Танд энэ өдрийн мэнд хүргэе. Манай уншигчдад өөрийгөө танилцуулна уу? Сайн. Сайн байна уу? Намайг Ичинхорлоо гэдэг. Би 26 настай. ХААИС-ийн “Нягтлан бодох бүртгэл” мэргэжлээр суралцдаг 4-р курсийн оюутан. “Номтой өглөө” клубийн гишүүн болоод 7 сар орчим бол...