“ӨНӨӨГИЙН НИЙГЭМД ХАМГИЙН ТУЛГАМДСАН АСУУДАЛ, МИНИЙ НҮДЭЭР...”

Өнөөгийн нийгэмд хамгийн тулгамдсан асуудал юу вэ? гэвэл би “Бидний эрүүл мэнд” л гэж хэлэх байх. Ялангуяа хүүхдийн эрүүл мэнд. Бидний дүү нар эрүүл төрөхийн тулд авилгалын хэрэгт холбогдож байна. Миний эгч гурван жилийн өмнө төрж, би дүүтэй болсон. Эрүүл төрөхийн тулд эмч нарт гарын бэлэг, бэлэн мөнгө өгсөн. Миний эгчтэй адил эрүүл төрөхийн тулд эмч нарт хандив ч гэх үү, гарын бэлэг ч гэх үү, авилгалын шинжтэй зүйлийг ээж нар одоог хүртэл өгсөөр л байдаг. Хэрэв өгөхгүй бол төрөхийн хүндрэл үүснэ хэмээн айж байгаа нь эрүүл мэндийн салбар ямар аюултай байгааг харуулж байна.

Энэ жил манай дүү 3 настай бөгөөд цэцэрлэгт сурдаг. Миний дүү болоод миний гэр бүл жил бүр ханиадаар өвчилдөг. Гэхдээ үүнийг хүн бүр байдаг л зүйл мэт харсаар байгаад би айж байна. Эмнэлэгт очиход хүчтэй антибиотик буюу ханиадны эмийг хүн бүрт бичиж өгнө. Гэхдээ энэ эмнээс хэдэн жилийн өмнө надад харшил өгч эмнэлэгт хэвтэж байсан юм. Одоо хурц амттай хоол, хурц үнэр болон амокцлины найрлагатай бүх эмнээс хүнд хэлбэрийн харшил өгдөг. Энэ тохиолдол ганц надад тохиолдоогүй. Хэрвээ бид ажиглахын бол 20 нас дөхөж яваа залуусын ихэнх нь л харшилтай болсон байна. Хаваржин, өвөлжин гээд жилийн 4 улирал найтаах нь ч хэвийн үзэгдэл бололтой. Би дүүгээ жил бүр ханиаднаас болж цэцэрлэгээсээ чөлөө аваасай гэж хүсэхгүй байна. Гэр хороололд амьдардаг надтай адил хэдэн мянган хүүхэд, эсвэл Монгол Улсын гуравны нэг болсон бүх хүүхэд ханиад болон томуугаар жил бүр өвчилж байгаад миний санаа зовниж байна.

Гэхдээ бид хичээвэл эрүүл амьдарч чадах байх. Энэ л асуудлаар би 2015 онд буюу дүүгээ төрсний хэдэн сарын дараа Японы “Хүүхдийг ивээх сан”-гийн удирдсан “НҮБ”-ын Хүүхдийн Эрхийн Хороонд Монгол Улсын бүх хүүхдүүдийг төлөөлөн илтгэл бичих багийн гишүүн болон ажиилаж Монгол улсын нөхцөл байдал, хүүхдийн эрүүл мэнд, нийгмийн халамжийн талаар илтгэл бичсэн юм. Энэхүү илтгэлийг Монголын хүүхдүүд 2 дахь удаагаа бичиж Шевецарь улсын Женевь хотод Монгол Улсын Засгийн Газрын сүүдэр илтгэл болгон тайлагнасан юм. Тайлангийн дараа буюу энэ оны 6-р сарын 2-ны өдөр НҮБ-ын Хүүхдийн Эрхийн Хороо Засгийн Газарт маань зөлөмж хүргүүлсэн.

Энэхүү зөвлөмжинд хүүхдийг амьд явах, амьдрах, хөгжихөд нь үүсэх эрсдэл монгол улсад байсаар байгааг анхааруулж 5 хүртэлх насны хүүхдүүд түлэгдэлт, зам тээврийн осол болон хурдан морины уралдаанд осолдох, жил бүр ханиад томуугаар өвчилж байгаа гэх мэт асуудалд анхааруулга өгч хүүхдийн эрүүл мэндэд илүү анхаарал хандуулахыг сануулсан байдаг.

Дүүгийнхээ төлөө болон хүүхдүүдийн төлөө хийсэн хамгийн том ажил маань энэ байх. Гэхдээ би хүүхдүүд, тэр тусмаа тэдний эрүүл мэндийн төлөө ямар нэгэн төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэхийг хүсдэг.

2017 оны эхээр сургуулиудаар “Хүүхдийг ивээх сан”-тай хамтран “Өсвөрийн дуу хоолой” судалгааг хийсэн. Судалгааг хийх явцад Баянхошуу болон Чингэлтэй, Хайлааст хэсгийн сургуулиуд надад дайны үеийг санагдуулсан. Би ч тэвчилгүй нулимс дуслуулж орхисон. Гадаа алхахад утаанд нь нүд аргаж, гурван давхарт нь цонхнууд бүгд хаалттай хэдий ч тэрхүү утаа удсан тосны үнэртэй (пирошки хайрсан тосны үнэр) холилдон харшлыг минь хөдөлгөж, хоолойг нь минь аргуулж хэдэн өдөр л ханиалгасан. Хүүхдүүд ч энэ үнэрт дассан бололтой. Гэхдээ энэ хэсэгт хүүхдүүд хичээл хийж, тоглодог гэж бодохоор л тайван алхаж чадамгүй. Тиймээс л би суралцаж, илүү их зүйлийг тэдний төлөө хийх хэрэгтэйгээ мэддэг. Ийм л учраас би “Дэлхийн Зөн” ОУБ-д энэ жил 2-р курс хэдий ч дадлага хийн “Хүүхэд Хамгаалал”-ын чиглэлээр суралцсаар байна. Би ойрын хэдэн жилд төрд төдийгүй Олон Улсын Байгууллагуудад Монгол хүүхдүүд ямар нөхцөлд амьдарч, хичээл хийж байгааг харуулан, танилцуулж тэдний анхаарлыг хандуулж нөлөөлмөөр байна. Би улс төрч биш ч би дүүтэй мөн ирээдүйдээ хүүхэдтэй болох учраас бүх хүүхэд эрүүл байхад анхаарч, тэдэнд туслахыг хүсч байна.

Хүүхдийн төлөө хийсэн бүх зүйл маань миний дүүд төдийгүй Монголын бүх хүүхдийн төлөө байгаасай гэж би хүсч байна.

Залуу нийтлэлч: А. Алтанбаяр