Эцэггүй хүүхэд гэж байдаггүй юм.

Цэцэг жимсэнд бялхсан өдөр өнөөдрөөр дуусах байх. Агуу хайрын бэлэгдэл болох гал улаан сарнай барьсан охидын царай хотын гудамжаар харагдана. Тэдний хацар сарнай шигээ улаа бутрах ч зарим охидын хувьд үгүй. Зарим гэх тодотголын цаана баярлуулах найз залуу нөхөргүй ч, инээлгэх үр хүүхэдтэй охид бий. Охид гэдэгт 15-24 насныхныг авч үзье.

Яг сарын өмнө Монгол түмний төдийгүй Азийн уламжлалт баяр болох цагаан сар болж хүн бүр л таньдаг, таньдаггүй хүмүүстэй уулзаж, олон хүнд үнсүүлсэн байх. Тэр үед нэг хуучны найзтайгаа таараад цөөхөн хэдэн минутанд олон сэдвийн талаар ярилцаж амжлаа. Бидний найзууд сайн гэнэ. Ажилд ороод орлоготой болсон сурагтай. Харин тэр найз маань хараахан ажилгүй. Хэлэх үг бүрийнхээ араас “Амьдрах гэж ядаж байна шүү дээ” гэнэ. Би ч бүдүүн баараг зантайгаараа “Ажил хийхгүй бас хайхгүй, сургуульд сурахгүй, хөдөлмөрийн биржид ажилгүй гэж бүртгүүлэхгүй хүнд наад үг чинь ахдана” гээд хэлээд л хаялаа. Яриаг нь сонсох бүрт л энд ч ингэж шоудсан, тэнд ч ингэж уусан гэх. Буудал, баар цэнгээний газрыг андахгүй нь бас гайхалтай. Амьдрах гэж ядаж байгаа хүмүүс ийм мөнгөтэй байхад би яагаад өдөр бүр мөнгөгүй хэрнээ болгоод байдгаа ойлгохгүй юм.

Яриан дундаас миний таньдаг эмэгтэй найзууд маань төрснийг сонсов. Энэ бол 21 настай миний хувьд сайхан мэдээ боловч хүүхдүүд нь ааваа гэх хүнгүйг бас дууллаа. Тэр аавууд юу хийж байна гээч. Тэд амьдрах гэж ядаж яваа. Бүр нилээн ядаж байгаа сурагтай. Бурхан минь хүүхдийнхээ төлөө амьдрах гэж ядсан бол өөр хэрэг сэн.

Үндэсний Статистикийн Хорооны гаргадаг жил бүрийн тайлан мэдээнээс үзвэл 2010-2017 оны хугацаанд нийт 136,256 эх үр хөндүүлсэн байна. Ердөө наймхан жилд шүү дээ. Ойролцоогоор жилд 17-18 мянган эмэгтэй үр хөндүүлдэг гэсэн үг. Яагаад хөндүүлдэг шалтгааныг мэдэхгүй ч амьдрах гэж ядаж яваа эцгүүд хаяж явсан тоо олонхийг эзэлж байгаа байх. 15-24 насны охид 38,165 буюу нийт үр хөндөлтийн 30 орчим хувийг эзэлж байна. Хэн нэгний бэлгийн дур хүслийн золиос нь энэ тоо. Эсвэл бэлгэвч авах мөнгөгүй залуусын тоо. Өөр амьдрах гэж ядаж яваад хүүхэдтэй болсон залуусын бэлэг болон золиос нь энэ. Ердөө бүртгэлтэй тоо нь л энэ гээд бодоод үз дээ.

График 1: Үр хөндөлтийн тоо, оноор

Эх сурвалж: Үндэсний Статистикийн Хороо

          Үр хөндөлтийг би тийм муу зүйл гэж боддоггүй. Үнэхээр амьдралд бэлтгэгдээгүй байж байгаад бага насандаа жирэмслээд, хүүхдээ төрүүлж хог дээр хаяж өнчрүүлж байснаас л дээр санагддаг. Гэр бүл салалтыг ч муу зүйл гэж боддоггүй. Үнэхээр таарч тохирохгүй бол салах л хэрэгтэй. Гэхдээ хүүхэдтэй болохоосоо өмнө.

Эцэггүй хүүхэд гэх яриа намайг бага байхад л гардаг байсан юм. Одоо хүртэл энэ яриа байдгийг цагаан сараар мэдлээ. Залуусын дунд ч бас “Их сургуульд л найз охинтой болохгүй бол дандаа бонустай хүүхэн олдоно” гэх ийм яриа ч байдаг. Тэр уг нь бонус биш нэг амь яваад байгаа юм. Бэлэвсэн гэх тодотгол нь нөхрөөсөө салсан тохиолдолд бий болно. Эцгээсээ өнчирсөн хүүхэд, эх хоёрыг юу хэлэхээ мэдэхгүй байна. Ямартай ч эцэггүй хүүхэд биш. Түүний эцэг хаа нэг газар амьдрах гэж яваа л байх. Гэр бүл салалт жилд дунджаар ҮСХ-ны мэдээлснээр 4000 байна. Тэдгээрийн цаана хэд нь хүүхэдтэй байсан бол. Гэрлэлтээ бүртгүүлээгүйгээр жирэмсэн болоод, амьдрах гэж ядаж яваа залуусын золиос болсон хүүхдийн тоог бас мэдэхгүй юм.

График 2: Гэр бүл цуцлалтын тоо, оноор

Эх сурвалж: Үндэсний Статистикийн Хороо

Энд хүүхдийн эрхээс гадна охидын эрхийг ярих нь зүйтэй. Зарим эрчүүдийн заваарсан архидалт, хүүхнүүдийг ашиглах нь  наян хэдэн оны залуучуудаар дуусгавар болоосой гэсэн миний багын мөрөөдөл биелэхгүй нь бололтой. 98,99,2000 оны залуус ч охидыг жирэмсэн болгоод хаях нь миний ажигласнаар ихэсч байна. Эцэггүй хүүхэд гэж байдаггүй юм. Эцэг нь хаа нэг газар амьдрах гэж ядаж яваа. Амьдрах гэж ядаж явахад чинь чиний амь хаа нэг газар бас л амьдрах гэж явна даа.

Хариуцлагатай залуус охидын эрхийг хангана уу гэхээс цэцэг жимсээр хангах учиргүй.